Hind fəlsəfəsində deyilir ki, hər bir insan paklanmaya qədər ruhu təkrar-təkrar dünyaya qayıdır, arınma prosesini keçə-keçə, nəhayət tam paklanmış vəziyyətdə cənnətə doğru yönəlir. Yəni cənnət Allahın mütləq mənada lütfünün hakim kəsildiyi bir fəza sistemi, cəhənnəm isə yaşadığımız dünyadır. Adəmin cənnətdən qovulması və yer üzünə göndərilməsini də misal çəkirlər. Yəni, o əgər cənnətdən qovularaq yer üzündə yaşamağa məhkum olunubsa, deməli, yer üzündəki həyatın özü cəhənnəm timsallı bir ömür möhlətidir.

Ümumi mənada reinkarnasiya, öldükdən sonra, ruhun başqa bədənlə yenidən həyatlanması deməkdir





Ruh köçü anlayışına inanmış toplumlar

Bilinən Qərb tarixində ilk dəfə Pifaqor və Platon kimi bəzi köhnə Yunan alim və filosofları tərəfindən dilə gətirilmiş olan ruh köçü anlayışı, əslində çox köhnə çağlardan bəri, köhnə Misir, Kelt, Maya və İnk sivilizasiyaları kimi bir çox sivilizasiyada bilinən və qəbul olunan bir anlayışdır. Skandinav mifologiyasında da ruh köçünə bağlı elementlər var. Platon ruh köçü fikirinə xüsusilə "le Phedon", "le Banquet" və "İgidin Hekayəsi" əsərlərində toxunmuşdur. Antiq çağın Yunanıstanından sonra Gnostiklərce də qəbul edilmiş və Roma Sivilizasiyasında xüsusilə Mitraizm misterlərində mənimsənmiş bu anlayışa Kabbalada və diqqətə çarpan sufilərin ( Ferideddin Attar, Bahram Elahi) sayı az olmaqla rast gəlinər. İndiki vaxtda da ruh köçü anlayışını qəbul edən bir çox inanc sistemi, təriqət və fəlsəfi axın var. Ruh köçü fikirini qəbul etmiş köhnə və yeni inanc sistemlərinin mənsubları arasında, Hindilər (Yoga, Vaishnavism, Shaivism), Budistler, Katharlar (Cathares), əsənilər(Esseniens), Caynacılar (Jainistler) ,Sihistlər, Umbandaçılar (Makumba, braziliya), Yezidilər, Nusayrilər, Dürzilər, Anadolu Kızılbaşları və bir çox məzhəb sayıla bilər. Bu anlayış Asiyanın Şamanist cəmiyyətlərinin bir çoxunda və bir çox Qırmızıdərili qəbilələrində də mövcuddur. Hind də "samsara" adıyla bilinən bu anlayış, budist Türklərdə "sansayar" adını almışdır.


mənbə: vikipediya